Thánh Phanxicô Phan (Francois Jaccard) – Ngày tử đạo 21 /09 /1838

Thánh Phanxicô Jaccard Phan, hay François Jaccard, sinh ngày 6 tháng 9 năm 1799 tại Onnion, thuộc miền Savoie, Annecy, nước Pháp. Ngài là một Linh mục thuộc Hội Thừa sai Paris và đã chịu tử đạo vào ngày 21 tháng 9 năm 1838 tại Nhan Biều, tỉnh Quảng Trị, dưới triều vua Minh Mạng. Ngài được phong Chân Phước ngày 27 tháng 5 năm 1900 và được tôn phong Hiển Thánh ngày 19 tháng 6 năm 1988.

Thánh Phanxicô Jaccard Phan: Một Tử Đạo Dũng Cảm

Thân Thế và Sự Nghiệp

Thánh Phanxicô Jaccard Phan chào đời trong một gia đình nông dân nghèo nhưng rất đạo đức tại Onnion, miền Savoie, Annecy, nước Pháp[2][4][4>.

Thuở nhỏ, Phanxicô Jaccard ham chơi hơn ham học, nhưng nhờ sự khuyến khích và dạy dỗ của gia đình, ngài đã khắc phục được sự lười biếng và hoàn thành chương trình tại tiểu chủng viện Mélan. Sau đó, ngài được lên Đại Chủng viện Chambéry năm 1819 và gia nhập Hội Thừa sai Paris. Ngài được thụ phong linh mục vào ngày 15 tháng 3 năm 1823[2][4][4>.

Hoạt Động Truyền Giáo tại Việt Nam

Ngày 10 tháng 7 năm 1823, cha Jaccard xuống tàu đến Ấn Độ, sau đó tiếp tục đi Ma Cao và cuối cùng đến miền Bắc Việt Nam vào tháng 2 năm 1826. Tại đây, ngài học tiếng Việt, lấy tên Việt là Phan, và được bổ nhiệm làm mục vụ tại các giáo xứ Nhu Lý, Phủ Cam, kiêm nhiệm Chủng viện An Ninh, Quảng Trị[2][4][4>.

Dưới thời vua Minh Mạng, mặc dù có sắc chỉ cấm đạo, nhưng vua vẫn yêu cầu các giáo sĩ thừa sai giúp triều đình dịch các tài liệu và bản đồ bằng ngoại ngữ sang tiếng Việt. Cha Jaccard Phan đã dịch lá thư của nhà vật lý Pháp D. Diard và các sách về Napôléon, về việc chinh phục của Anh ở Ấn Độ, về lịch sử Âu Mỹ, và dạy tiếng Pháp cho một số người trong triều đình[1][2][3>.

Tử Đạo và Cực Hình

Tháng 9 năm 1831, cha Jaccard Phan bị tố cáo và bắt giữ vì bị cho là chỉ huy giáo dân chiếm ruộng đất của dân làng Cổ Lão. Mặc dù bản án tử hình ban đầu, nhưng nhờ sự can thiệp của Nhân Tuyên Hoàng thái hậu, bản án được chuyển thành đày chung thân tại Lao Bảo. Tuy nhiên, cuộc sống vất vả và bệnh sốt rét ác tính đã khiến cha Odorico Phương, người bạn đồng hành, qua đời tại đó[2][3][4>.

Năm 1835, vua Minh Mạng triệu hồi cha Jaccard Phan về Cam Lộ để tiếp tục công việc phiên dịch và dạy tiếng Pháp. Tháng 3 năm 1838, sau khi chủng viện An Ninh bị triệt phá và giám đốc Candald Kim chạy thoát, vua Minh Mạng cho rằng cha Jaccard Phan đã thông báo cho Candald Kim trước, nên ngài bị bắt và giải về Quảng Trị[1][2][3>.

Trước khi bị tống giam, cha Jaccard Phan bị đánh đập dã man và bị ép bỏ đạo, nhưng ngài cương quyết không chối đạo. Ngày 21 tháng 9 năm 1838, cha Jaccard Phan và chủng sinh Tôma Trần Văn Thiện bị dẫn ra pháp trường tại làng Nhan Biều, tỉnh Quảng Trị, để chịu tử đạo. Ngài muốn chứng kiến cái chết anh dũng của Tôma Trần Văn Thiện trước, sau đó sẽ tới lượt của mình[1][2][4>.

Di Sản và Tôn Vinh

Sau khi chịu tử đạo, thi hài của cha Jaccard Phan và Tôma Trần Văn Thiện được chôn tại pháp trường và năm 1847 được cải táng về chủng viện Thừa Sai Paris. Cha Jaccard Phan được phong Chân Phước ngày 27 tháng 5 năm 1900 và được tôn phong Hiển Thánh ngày 19 tháng 6 năm 1988 bởi Giáo hoàng Gioan Phaolô II[2][3][4>.

Lễ Kỷ Niệm

Lễ kỷ niệm của Thánh Phanxicô Jaccard Phan được tổ chức hàng năm vào ngày 21 tháng 9, ngày ngài chịu tử đạo[2][4][4>.

Kết Luận

Thánh Phanxicô Jaccard Phan là một biểu tượng của sự trung kiên và dũng cảm trong việc truyền bá đức tin. Cuộc đời và sự hy sinh của ngài đã để lại một di sản sâu sắc trong lịch sử của Giáo hội Công giáo tại Việt Nam.