Xây Nhà Thờ Lần Thứ Nhất
XÂY NHÀ THỜ LẦN THỨ NHẤT
Từ năm 1833 Minh Mạng năm thứ 14, cơn bách hại đạo trở nên gay gắt, song niềm tin giáo dân không hề nao núng. Đến năm 1864, Tự Đức thứ 17 có sắc tha không cấm đạo công giáo nữa, nên việc giữ đạo dần dần hồi phục.
Sau năm 1864 đến năm 1880 Xuân Dục mới có tu sỹ là thầy Văn về coi sóc họ Giáo. Ban đầu giáo dân còn ít, cơ sở kinh tế có hạn nên thánh lễ đọc kinh cầu nguyện đều lấy nhà cụ Trưởng Trang làm cở sở.
Năm 1833, vua Minh Mạng thứ 14 ra lệnh cấm đạo và cơn bách hại trở nên mạnh mẽ | hơn bao giờ hết. Nhưng đến năm 1864, thời vua Tự Đức thứ 17, có sắc tha không cấm đạo
Công giáo nữa nên việc giữ đạo dần được hồi phục.
Qua khỏi thời kì cấm đạo, từ sau năm 1864 đến năm 1880, giáo họ Xuân Dục mới có vị tu sĩ đầu tiên là thầy Văn về coi sóc họ giáo. Thời gian này, vì giáo dân còn ít, kinh tế còn khó khăn, nên giáo họ chưa có nơi thờ phượng; các buổi cầu nguyện chung và cử hành thánh lễ đều lấy nhà cụ trưởng Trang làm cơ sở.
Đến năm Mậu Tý 1888, cha Tràng Hiền về coi sóc giáo họ và cho khởi công xây dựng nhà thờ đầu tiên trên khu đất mà cha thánh Giuse Hiền cùng hai cụ trưởng Trang và cụ Cai Văn đã cắm mốc từ trước. Khu đất nằm về phía Tây làng, từ dong thứ ba đến dong thứ tư của vệt Tây, chính là thửa đất ngôi thánh đường hôm nay, Khu đất, kể cả nhà thờ và nhà xứ, có chiều dài là 120m, chiều rộng là 100m. Ngôi nhà thờ đầu tiên có 5 gian, dài 14m, rộng 4,8m. Từ đây, giáo họ đã có nơi thờ phượng chung.
Năm 1902 cha Huỳnh về coi sóc họ giáo.
Năm 1913 Cha Chất về nhận giáo họ, ngài cho khởi công xây dựng nhà phòng gồm một ngôi nhà chính và ba dãy nhà phụ, làm bằng gỗ lim.
Năm 1921 cha Hà Kỳ Uyên nhận giáo họ, ngài ủng hộ việc xây dựng gác chuông phía Nam, ở ngang cuối nhà thờ. Tháp cao 12m chia làm bốn tầng. Tầng dưới diện tích 16,2 m, tầng trên diện tích 12,2 m. Tháp được trang trí kiểu hoa văn cổ kính, nối liền gác chuông là một ngôi nhà quán năm gian, gác tường rộng 4m, dài 11m, cao 3,8m, lợp ngói nam. Qua thời gian, ngôi nhà bị xuống cấp và hạ giải vào năm 1980, còn gác chuông được hạ giải vào năm 1993.
Hiện nay, giáo xứ còn lưu giữ lại được một số kỉ vật của lần xây nhà thờ đầu tiên như:
- Tượng thánh Vinhsơn đầu và tay bằng ngày
- Tượng Đức Mẹ Rosa đầu và tay bằng ngà đặt mua bên Pháp do cụ Trương An cúng.
- Hai cỗ kiệu, một hiệu bệ gọng vó và một kiểu phương du.
- Tượng Đức Mẹ rước trong tuần thánh do cụ Phễ cúng.
Đây được coi như những bằng chứng sống động cho con cháu về một thời tạo dựng của cha ông ta trong việc nỗ lực xây dựng ngôi nhà thờ lần thứ nhất.
